Cái nhìn nhanh về trí thông minh

Những nỗ lực để xác định tài năng theo cách này hay cách khác được gọi là thuộc tính “bẩm sinh”, ấy là do thiếu một thuật ngữ bao quát hơn, được gọi là trí thông minh.

Những nỗ lực đáng kể đã được thực hiện để đo chí thông minh, nhưng do khái niệm khó nắm bắt nên một số người đã  xây dựng những thí nghiệm đơn giản nhằm mục đích kiểm tra  sự biểu hiện trí thông minh trong cách cư xử qua những gì mà họ cảm nhận. Có lẽ việc các giáo viên mầm non đã sử dụng một chút vần điệu  trong nhiều năm sẽ giúp mô tả khái niệm khó nắm bắt này.

“Nào có ai thấy gió; cả bạn và cả tôi. Nhưng mà ta biết gió, khi hàng cây cúi mình.”

Bời vì gió là vô hình nên chúng ta không thể tìm thấy, điều khiển hay cấy ghép trí thông minh. Tuy nhiên chúng ta có thể nhìn thấy sự thể hiện hay sự biểu lộ trí thông minh trong hành vi của con người.

Việc tính toán chỉ số thông minh do con người tạo ra gần như chắc chắn là chỉ số thông minh tổng quảt nhất nhưng sẽ chẳng có phương thức nào là không có sai sót. Thông thường, chỉ số thông minh IQ của một đứa trẻ thường bị hiểu sai và trở thành tên gọi gắn liền suốt cuộc đời của một con người. Tuy nhiên trên cơ sở sự hiểu biết của chúng ta và các kết quả thí nghiệm chuẩn hóa trí thông minh do một kiểm tra viên có năng lực thực hiện đã đưa ra yếu tố liên quan tới khả năng tiềm ẩn của một người trong việc nghiên cứu và giải quyết các trường hợp khó khăn. Cho đến khi một số phát minh khoa học được triển khai, chúng ta sẽ dựa vào số điểm IQ để đánh giá tương đối người có năng khiếu về mặt tư duy là người thế nào.

Bản chất của trí thông minh trước đó đã được giải thích theo cách sau:

Nếu trí thông minh là cái gì đó có thể nhìn thấy, chạm vào và đong đếm được, thì có thể ví nó như một hộp sơn. Thiên tài sẽ có 1 lít, người chậm phát triển trí tuệ sẽ chỉ có nửa lít. Những người còn lại, ở giữa thiên tài và chậm phát triển, chiếm số lượng lớn, sẽ có khoảng 2/3. Điều này rõ ràng là thế, nhưng đó mới chỉ là 1 nửa câu chuyện

Mỗi một thùng sơn có thể bao gồm 5 hoặc 6 thành phần tương tự nhau với tỷ lệ khác nhau. Một loại thì nhiều dầu, loại thứ hai thì nhiều bột màu, loại thứ ba thì có nhựa thông, loại thứ tư có pha nước bóng hoặc sấy khô. Vì vậy mà mặc dù 2 thùng cùng chứa 1 lượng sơn như nhau, nhưng sơn đó lại khác biệt về độ đặc , màu sắc hoặc đặc tính khác nhau.

Những họa sĩ tài năng muốn tìm hiểu những thành phần  trong bức tranh mà họ đang sáng tạo. Các bậc phụ huynh và giáo viên muốn tìm hiểu về những phạm trù trí thông minh mà họ đang nghiên cứu. Các đặc tính đặc biệt của trí thông minh là gi? Những thành phần này chiếm tỉ lệ bao nhiêu? Điều quan trọng nhất, những thành phần này có thể được sử dụng thế nào?

Chúng tôi đề xuất bạn không nên quá phức tạp trong việc tìm hiểu khái niệm trí thông minh. Những bí ấn và phức tạp của nó đang thu hút sự quan tâm nhưng nó không giống với năng khiếu. Trong cuốn sách Growing up gifted, Barbara Clark đã đưa ra phạm vi/mức độ nổi bật của khái niệm trí thông minh.

Những tiến bộ hữu ích trong nghiên cứu chức năng của bộ não cùng với việc nhận định trí thông minh của một đứa trẻ chỉ là chiếc chìa khóa để hiểu được năng khiếu đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nghiên cứu toàn bộ đặc điểm của đứa trẻ có năng khiếu.

Translator: Vũ Lan Phương