TRẺ CHẬM NÓI VÀ CHẬM NGÔN NGỮ – NGUYÊN NHÂN VÀ GIẢI PHÁP?

Cũng như các kỹ năng và cột mốc quan trọng khác, độ tuổi mà trẻ học ngôn ngữ và bắt đầu nói có thể khác nhau. Biết một chút về phát triển lời nói và ngôn ngữ có thể giúp cha mẹ tìm ra nguyên nhân khiến trẻ chậm nói và chậm ngôn ngữ.

Lời nói và ngôn ngữ khác nhau như thế nào?

• Lời nói là sự diễn đạt bằng lời của ngôn ngữ và bao gồm sự phát âm (cách chúng ta hình thành âm thanh và từ ngữ).
• Ngôn ngữ là cung cấp và nhận thông tin. Đó là sự hiểu biết và được hiểu thông qua giao tiếp – bằng lời nói, không lời và bằng văn bản.

Chậm nói và chậm ngôn ngữ là gì?

Các vấn đề về lời nói và ngôn ngữ khác nhau, nhưng thường trùng lặp. Ví dụ:

• Trẻ chậm phát triển ngôn ngữ có thể nói tốt các từ nhưng chỉ có thể ghép hai từ lại với nhau.
• Trẻ chậm nói có thể sử dụng các từ và cụm từ để diễn đạt ý tưởng nhưng khó hiểu.

Những dấu hiệu của sự chậm nói và chậm ngôn ngữ là gì?

Một em bé không phản ứng với âm thanh hoặc giọng nói nên được bác sĩ kiểm tra ngay lập tức. Nhưng thông thường cha mẹ thường khó nhận biết được liệu con mình có vấn đề trong giọng nói hay đạt được cột mốc phát triển ngôn ngữ chậm hơn bình thường hay không.

Dưới đây là một số điều cần chú ý. Gọi cho bác sĩ nếu con bạn:

• 12 tháng tuổi: không sử dụng cử chỉ, chẳng hạn như chỉ tay hoặc vẫy tay chào tạm biệt
• 18 tháng tuổi: thích cử chỉ hơn giọng nói để giao tiếp
• 18 tháng tuổi: khó bắt chước âm thanh
• khó hiểu các yêu cầu đơn giản bằng lời nói
• 2 tuổi: chỉ có thể bắt chước lời nói hoặc hành động và không tạo ra các từ hoặc cụm từ một cách tự phát
• 2 tuổi: chỉ nói lặp đi lặp lại một số âm thanh hoặc từ và không thể sử dụng ngôn ngữ miệng để giao tiếp nhiều hơn nhu cầu trước mắt
• 2 tuổi: không thể làm theo các hướng dẫn đơn giản
• 2 tuổi: có giọng nói bất thường (chẳng hạn như giọng khàn hoặc giọng mũi)

Đồng thời, hãy gọi cho bác sĩ nếu lời nói của con bạn khó hiểu hơn so với độ tuổi của chúng:

• Cha mẹ và người chăm sóc thường xuyên nên hiểu khoảng 50% lời nói của trẻ lúc 2 tuổi và 75% lời nói của trẻ khi 3 tuổi.
• 4 tuổi, một đứa trẻ cần làm cho mọi người hiểu hầu hết ý kiến của mình, ngay cả với những người không biết trẻ.

Bé Thông Minh cũng đã có một bài viết chi tiết về biểu hiện chậm nói và chậm ngôn ngữ ở từng thời kỳ phát triển của trẻ.

Nguyên nhân nào gây ra chậm nói và chậm ngôn ngữ?

Việc chậm nói có thể do:

• Suy giảm chức năng miệng, chẳng hạn như các vấn đề về lưỡi hoặc vòm miệng
• Nếp gấp bên dưới lưỡi có thể hạn chế chuyển động của lưỡi

Nhiều trẻ chậm nói có các vấn đề về vận động và miệng. Những điều này xảy ra khi có vấn đề trong các vùng não chịu trách nhiệm ngôn ngữ. Điều này khiến trẻ khó phối hợp môi, lưỡi và hàm để tạo ra âm thanh lời nói. Những đứa trẻ này cũng có thể gặp các vấn đề về khác, chẳng hạn như các vấn đề về bú.

Các vấn đề về thính giác cũng có thể ảnh hưởng đến lời nói. Vì vậy, cần tới bác sĩ để kiểm tra thính giác của trẻ bất cứ khi nào có vấn đề về giọng nói. Trẻ khó nghe có thể gặp khó khăn khi nói, hiểu, bắt chước và sử dụng ngôn ngữ.

Nhiễm trùng tai, đặc biệt là nhiễm trùng mãn tính, có thể ảnh hưởng đến thính giác. Nhưng miễn là có thính giác bình thường ở một bên tai, thì lời nói và ngôn ngữ sẽ phát triển bình thường.

Làm thế nào để chẩn đoán chứng chậm nói và chậm ngôn ngữ?

Nếu con của bạn có thể có vấn đề, điều quan trọng là phải đến gặp bác sĩ chuyên khoa về ngôn ngữ ngay lập tức. Họ sẽ kiểm tra kỹ năng nói và ngôn ngữ của con bạn. Bác sĩ chuyên môn sẽ làm các bài kiểm tra tiêu chuẩn hóa và tìm kiếm các mốc phát triển ngôn ngữ và lời nói.

Dựa trên kết quả kiểm tra, bác sĩ chuyên khoa ngôn ngữ  có thể đề nghị liệu pháp ngôn ngữ cho con bạn.

Trị liệu bằng giọng nói giúp ích như thế nào?

Nhà trị liệu ngôn ngữ sẽ làm việc với con bạn để cải thiện kỹ năng nói và ngôn ngữ. Đồng thời họ sẽ chỉ cho bạn những việc cần làm ở nhà để giúp con bạn.

Cha mẹ có thể giúp đỡ như thế nào?

Cha mẹ là một phần quan trọng trong việc giúp đỡ những đứa trẻ gặp vấn đề về lời nói hoặc ngôn ngữ.

Dưới đây là một số cách để khuyến khích phát triển giọng nói ở nhà:

• Tập trung vào giao tiếp. Nói chuyện với con bạn, hát và khuyến khích bắt chước âm thanh và cử chỉ.
• Đọc cho con bạn nghe. Bắt đầu đọc khi con bạn còn nhỏ. Tìm sách bìa mềm hoặc sách phù hợp với lứa tuổi hoặc sách tranh khuyến khích trẻ nhìn trong khi bạn đặt tên cho các bức tranh.
• Sử dụng các tình huống hàng ngày. Để xây dựng khả năng nói và ngôn ngữ của con, hãy thường xuyên nói chuyện với con. Gọi tên các loại thực phẩm ở cửa hàng tạp hóa, giải thích những gì bạn đang làm khi nấu một bữa ăn hoặc dọn dẹp phòng và chỉ ra những đồ vật xung quanh nhà. Dùng từ đơn giản, dễ hiểu, nhưng tránh không dùng cách nói chuyện uốn lưỡi giống giọng nói ngọng nghịu của trẻ.

Nhận biết và điều trị chứng chậm nói và ngôn ngữ sớm là cách tốt nhất. Gọi cho bác sĩ nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào về sự phát triển ngôn ngữ hoặc lời nói của con bạn.

Hệ thống  Giáo dục Bé Thông Minh có các khóa học rèn luyện khả năng nói và phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Hãy liên lạc đến số hotline 0982929815 hoặc Hệ thống giáo dục Bé Thông Minh.